آهن یک ماده معدنی مهم است که در جنبه‌های مختلف سلامت نقش دارد.
در واقع، بدن برای ساخت هموگلوبین – پروتئینی حاوی آهن در گلبول‌های قرمز خون – به آهن نیاز دارد. هموگلوبین به انتقال اکسیژن در سراسر بدن کمک می‌کند بدون هموگلوبین، بدن نمی‌تواند گلبول‌های قرمز سالم تولید کند و در صورت کمبود آهن، عضلات، بافت‌ها و سلول‌های کودک شما، اکسیژن کافی دریافت نخواهند کرد. نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، ذخایر آهن طبیعی دارند و معمولاً تا شش ماه اول از شیر مادر آهن کافی دریافت می‌کنند. اما نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند، معمولاً از فرمولاهایی استفاده می‌کنند که با آهن غنی شده‌اند. اما زمانی که کودک بزرگ‌تر شروع به خوردن غذای جامد بیشتری می‌کند، ممکن است به اندازه کافی غذاهای غنی از آهن مصرف نکند و این موضوع او را در معرض خطر کم‌خونی ناشی از فقر آهن قرار می‌دهد.
فقر آهن می‌تواند رشد کودک را مختل کند و همچنین ممکن است منجر به موارد زیر شود.
مشکلات یادگیری و رفتاری
کناره‌گیری اجتماعی
تأخیر در مهارت‌های حرکتی
ضعف عضلانی
آهن برای سیستم ایمنی نیز ضروری است، بنابراین کمبود آن می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا را افزایش دهد.
برای دیدن تمام مکمل های تقویتی کودکان بر روی لینک کنید.
آیا کودک من به مکمل آهن نیاز دارد؟
در حالت ایده‌آل، کودکان باید آهن و سایر ویتامین‌های مورد نیازشان را از یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی دریافت کنند.
اگر کودک شما به‌اندازه کافی غذاهای غنی از آهن مصرف کند، ممکن است نیازی به مکمل آهن نداشته باشد.
برخی از غذاهای سرشار از آهن عبارتند از:
گوشت قرمز، از جمله گوشت گاو، جگر و سایر احشاء
بوقلمون، گوشت خوک و مرغ
ماهی
غلات غنی‌شده، از جمله جو دوسر
سبزیجات برگ سبز تیره مانند کلم پیچ، بروکلی و اسفناج
انواع لوبیا
آلو خشک
با این حال، برخی از کودکان در معرض خطر بالاتر کمبود آهن قرار دارند و ممکن است نیاز به مصرف مکمل داشته باشند.
موارد زیر می‌توانند کودک شما را در معرض خطر بیشتر کمبود آهن قرار دهند:
کودکانی که بد غذا هستند و وعده‌های غذایی منظم و متعادلی نمی‌خورند
کودکانی که رژیم غذایی عمدتاً گیاه‌خواری یا وگان دارند
شرایط پزشکی که جذب مواد مغذی را مختل می‌کنند، از جمله بیماری‌های روده‌ای و عفونت‌های مزمن
نوزادان نارس یا با وزن کم هنگام تولد
کودکانی که مادرشان در دوران بارداری دچار کمبود آهن بوده است
کودکانی که مقدار زیادی شیر گاو می‌نوشند
تماس با سرب
ورزشکاران جوانی که زیاد ورزش می‌کنند
کودکان بزرگ‌تر و نوجوانانی که در دوران بلوغ رشد سریع دارند
دختران نوجوانی که در دوران قاعدگی خون از دست می‌دهند
پرسیدن از پزشک درباره مکمل آهن
قبل از اینکه به کودک خود مکمل آهن بدهید، مشورت با پزشک بسیار مهم است.
بررسی کم‌خونی باید بخشی از معاینات دوره‌ای سلامت کودک شما باشد، اما اگر نگرانی‌ای دارید، حتماً از پزشک کودک خود بپرسید.
پزشک اطفال، یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و بررسی می‌کند که آیا کودک شما علائم کمبود آهن دارد یا نه. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
مشکلات رفتاری
کاهش اشتها
ضعف و بی‌حالی
تعریق زیاد
هوس‌های عجیب (پیکا) مثل خوردن خاک یا گچ
رشد نکردن با نرخ طبیعی و مورد انتظار
پزشک همچنین ممکن است برای بررسی گلبول‌های قرمز کودک، نمونه کوچکی از خون بگیرد. اگر شک به کمبود آهن وجود داشته باشد، پزشک ممکن است مکمل آهن تجویز کند.
کودک من به چه مقدار آهن نیاز دارد؟
آهن یک ماده مغذی بسیار مهم برای کودکانی است که به سرعت در حال رشد هستند. مقدار توصیه‌شده مصرف روزانه آهن بسته به سن متفاوت است:
سن کودک مقدار آهن مورد نیاز در روز
1 تا 3 سال 7 میلی‌گرم در روز
4 تا 8 سال 10 میلی‌گرم در روز
9 تا 13 سال 8 میلی‌گرم در روز
به یاد داشته باشید که مصرف بیش از حد آهن می‌تواند سمی باشد. حداکثر مقدار مجاز برای کودکان سالم زیر 14 سال، 40 میلی‌گرم در روز است. با این حال، در مواردی که کمبود آهن تشخیص داده شود، پزشک ممکن است دوزهای بالاتری را تجویز کند.
۵ نوع ایمن مکمل آهن برای کودکان
مکمل‌های آهن مخصوص بزرگسالان حاوی مقدار بسیار زیادی آهن هستند و استفاده از آن‌ها برای کودکان می‌تواند خطرناک باشد؛ برخی از آن‌ها تا ۱۰۰ میلی‌گرم آهن در یک دوز دارند.
خوشبختانه، مکمل‌های زیادی به صورت قرص جویدنی یا قطره‌های مایع وجود دارد که به‌طور خاص برای کودکان طراحی شده‌اند.
برای دیدن تمام محصولات دارویی در بهنرین داروخانه یزد برروی لینک کنید.
انواع قطره آهن برای کودکان
1. قطره‌های مایع (Liquid Drops)
مکمل‌های مایع جذب راحت‌تری دارند و کودک هم نیازی به بلع قرص ندارد.
بطری معمولاً همراه با قطره‌چکانی است که مقدار دوز روی آن مشخص شده و به‌راحتی می‌توان مایع را مستقیماً در دهان کودک چکاند.
نکته: آهن مایع ممکن است دندان‌های کودک را لکه‌دار کند؛ بنابراین پس از مصرف، حتماً دندان‌های او را مسواک بزنید.
نمونه پیشنهادی: قطره آهن NovaFerrum Pediatric
بدون شکر، با طعم طبیعی تمشک و انگور
۲. شربت‌ها (Syrups)
با شربت، می‌توانید با قاشق دقیقاً اندازه‌گیری کنید و به کودک بدهید.
نمونه پیشنهادی: Pediakid Iron + Vitamin B Complex
با طعم موز، هر قاشق چای‌خوری (۵ میلی‌لیتر) حدود ۷ میلی‌گرم آهن دارد.
نکته: این نوع شربت‌ها معمولاً مواد دیگری هم دارند که شاید کودک به آن‌ها نیاز نداشته باشد. اگر فقط دنبال مکمل آهن هستید، ممکنه گزینه بهتری وجود داشته باشه.
۳. قرص‌های جویدنی (Chews)
اگه دوست ندارید با مایعات سروکار داشته باشید، قرص جویدنی گزینه‌ی راحت‌تریه. این قرص‌ها شیرین، خوش‌طعم و معمولاً حاوی چند نوع ویتامین هم هستند.
نمونه پیشنهادی: Maxi Health Chewable Kiddievite
فرمول مخصوص کودکان با طعم بادکنکی مورد علاقه بچه‌ها
نکته: مقدار آهن در این قرص‌ها معمولاً کمتر از سایر مواد مغذی‌شون هست، و باید حتماً دور از دسترس کودک نگهداری بشن.
۴. پاستیل‌های ویتامینی (Gummies)
کودکان عاشق پاستیل‌های میوه‌ای هستن چون طعم خوشمزه‌ای دارن و شبیه شکلاتن.
نمونه پیشنهادی: Vitamin Friends Iron Multivitamin Gummies
گیاهی (بدون ژلاتین)، بدون رنگ و طعم مصنوعی، بدون تخم‌مرغ، لبنیات، مغزها و گلوتن.
نکته: چون شبیه خوراکی‌های خوشمزه هستن، حتماً دور از دسترس کودک نگهداری بشن.
۵. پودر (Powder)
مکمل آهن به شکل پودر، می‌تونه با غذاهای نرم مثل جو دوسر، پوره سیب یا ماست ترکیب بشه. گزینه‌ای عالی برای کودکان بدغذا است.
نمونه پیشنهادی: Rainbow Light NutriStart Multivitamin Powder
بدون رنگ و شیرین‌کننده مصنوعی، بدون گلوتن و آلرژن‌های رایج.
هر بسته از این پودر، دوز مناسب کودک رو داره و ۴ میلی‌گرم آهن در هر بسته وجود داره.
عوارض جانبی احتمالی
مکمل‌های آهن می‌توانند باعث مشکلات گوارشی مانند دل‌درد، تغییر در رنگ مدفوع، و یبوست شوند .
اگرچه آهن در صورت مصرف با معده خالی بهتر جذب می‌شود، اما اگر کودک شما دچار عوارض گوارشی شد، می‌توانید مکمل را بعد از غذا بدهید.
مصرف بیش از حد آهن می‌تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود، بنابراین هرگز بدون مشورت با پزشک به کودک خود مکمل آهن ندهید.
علائم اوردوز یا مسمومیت با آهن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
استفراغ شدید
اسهال
رنگ‌پریدگی یا آبی شدن پوست و ناخن‌ها
ضعف و بی‌حالی
مسمومیت با آهن یک اورژانس پزشکی است. اگر فکر می‌کنید کودک‌تان مقدار زیادی آهن مصرف کرده، بلافاصله با مراکز مسمومیت تماس بگیرید.
اقدامات احتیاطی
در هنگام استفاده از مکمل آهن برای کودکان، رعایت برخی نکات احتیاطی ضروری است:
قبل از شروع مصرف هرگونه مکمل، با پزشک کودک مشورت کنید.
مکمل را فقط طبق دستور مصرف کنید و اگر نگرانی‌ای دارید، با پزشک تماس بگیرید.
همیشه مکمل‌ها را دور از دسترس کودکان نگه دارید تا آن‌ها را با آب‌نبات اشتباه نگیرند.
بهتر است مکمل‌ها را در بالاترین طبقه یا داخل کابینت قفل‌شده قرار دهید.
مطمئن شوید که برچسب مکمل مشخص و در ظرف درب‌دار مخصوص کودکان باشد.
برای جذب بهتر آهن:
آهن را همراه با شیر یا نوشیدنی‌های کافئین‌دار مصرف نکنید.
آهن را با غذاهای سرشار از ویتامین C مثل آب پرتقال یا توت‌فرنگی مصرف کنید تا جذب بهتر شود.
در آخر، به خاطر داشته باشید که بازگشت سطح آهن به حالت طبیعی ممکن است چند ماه طول بکشد. بنابراین مهم است که مکمل را طبق مدت زمان توصیه‌شده توسط پزشک مصرف کنید.
جمع‌بندی
انواع مختلفی از مکمل‌های آهن برای کودکان وجود دارد، از جمله:
قطره‌های مایع
شربت‌ها
قرص‌های جویدنی
پاستیل‌ها
پودرها
همچنین خیلی مهم است که از سن پایین، غذاهای غنی از آهن را در رژیم غذایی کودک بگنجانید.
غذاهایی مانند غلات صبحانه غنی‌شده، گوشت‌های کم‌چرب، میوه‌ها و سبزیجات منابع عالی آهن هستند و حاوی ویتامین‌ها و مواد مغذی ضروری دیگر نیز می‌باشند.